Utopische deeleconomie
Het alternatief economisch model
Inleiding
De Utopische deeleconomie (Deelta economie) stelt een nieuw economisch model voor gebouwd op collectief beheer van gemeengoed *1* door lokale en inclusieve organisatiestructuren, opgericht van onderuit met de inclusie van alle betrokkenen. De opbrengsten van deze economie worden gelijk verdeeld onder de gemeenschappen of leefomgevingen die er deel van willen uitmaken. De leden van die gemeenschappen genieten van de vooruitgang in technologie, kennis en vaardigheden die diverse gemeenschappen verkrijgen en delen met elkaar. Het beslissingsproces hierin steunt op de toestemming van alle betrokkenen in het beslissingsmechanisme dat wordt gebruikt in hun leefomgeving.
Het gaat erom dat iedereen die lid is van de Deelta economie: meegeniet van de waarde die dagelijks gegenereerd en gedeeld wordt met elkaar. In deze economie is elk gezin deels of volledig zelfvoorzienend en helpen mensen elkaar om onafhankelijk zelfvoorzienend te worden van elkaar. De bewoners uit de lokale leefomgeving richten inclusieve organisaties op het lokale gemeengoed dat ze beheren. Op dit gemeengoed worden bijvoorbeeld systemen van zelfvoorziening op ontwikkeld en geproduceert. Alle betrokkenen hebben recht op een gelijkwaardig aandeel in de opbrengsten van deze. Vanuit deze positie kiest het individu (of in samenspraak) hoeveel deze wilt bijdragen aan het collectief voor de instandhouding en verdere ontwikkeling ervan. Wanneer het individu ervoor kiest om een deel te ruilen, dan hoeft deze niet belast te worden hiervoor.
Zonder geld
De Deelta economie steunt niet op geld of ruilhandel maar op onafhankelijkheid, door de bevrijding van belastingen op een eerlijk stuk leefbare en vruchtbare grond waarin het individu of de gemeenschap van kan leven.
Ruilhandel kan maar is niet noodzakelijk aangezien de laagste ontwikkelingsvorm van een straat, buurt of gemeenschap in deze economie: zonder probleem de basisnoden kan vervullen. Een samenleving gefundeerd op ruilhandel brengt van nature ongelijkheid en bevoordeelde individuen, groepen of organisaties met zich mee die zich een positie kunnen veroorloven waaruit ze systematisch de markt kunnen manipuleren in hun belang.
De macht die ze verkrijgen over de economie van de samenleving geeft hen het voordeel om de welvaart die zou behoren aan anderen, te kunnen stelen a.d.h.v. dominante concurrerende handelsstructuren; monopolie; militaire interventie en lobbying van politieke organisaties.
Deze vorm van samenleven zorgt ervoor dat individuen en organisaties aangezet worden tot winstmaximalisatie, verwaarlozing van grondstoffen en ruimte, of verplicht worden tot het inruilen van hun arbeid voor een aalmoes van een vooraf bekokstoofde, ieder – voor – zichmarkt. Individuen en organisaties verliezen met de tijd hun aandeel in de samenleving omdat de welvaart die erin wordt gecreëerd systematisch wordt opgeslorpt a.d.h.v. mechanismen en structuren die de gecreëerde waarde ontnemen, en deze in de handen schuift van aandeelhouders van commerciële en centrale banken; maar ook in die van bedrijven die een bevoordeelde positie hebben in hun markt en deze manipuleren om rijkdom te ontrekken van de betrokkenen.
Meer info komt nog ter beschikking
Op lokaal niveau
In tegenstelling tot een samenleving die volledig steunt op ruilhandel, waarvan ongelijke verdeling van grondstoffen en/of waarde-objecten en/of ruimte, natuurlijk in de hand wordt gewekt, is de Deelta economie gebouwd op:
- gelijke toegang tot welvaart;
- onafhankelijkheid van ieder gezin, buurt, gemeenschap en/of leefomgeving;
- samenwerking tussen verschillende gezinnen, buurten , gemeenschappen en/of leefomgevingen;
- het delen van innovatie en middelen tot welvaartsverbetering voor alle leden van de samenleving.
Zelfvoorzienende systemen zijn hiervoor de basis waarbij ze beheerd worden per huis, straat, buurt en/of gemeenschap. Hierin beslissen de buurtbewoners samen over de toekomst van hun buurt. Door projecten op te starten en te beheren vanuit de beschikbare grondstoffen: kunnen stapsgewijs lokale technologieën verworven worden die meer welvaart en welzijn brengen, zonder enige afhankelijkheid van de globale markt of zware arbeid. Doordat verschillende buurten en regio’s kennis met elkaar delen en elkaar begeleiden in een collectief leerproces: kunnen verworven technologieën, producten en grondstoffen dienen om bestaande lokale systemen te verfijnen of te automatiseren. Uit deze onafhankelijkheid en samenwerking kan onze huidige dagelijkse welvaart komen uit duurzame en lokale bronnen.
Meer info komt nog ter beschikking
Het beslissingsmechanisme
In tegenstelling tot een gemeente beheerd door coalitiepartijen: is de Deelta economie op lokaal niveau beheerd door organisatiestructuren die opgebouwd zijn door de bewoners van die lokale omgeving. Hierin wordt de bevoegdheid van deze organisatiestructuren bepaald door de beslissingen die alle betrokkenen samen hebben genomen. Omdat niet iedereen heel de tijd wil meebeslissen over de vormgeving van hun leefomgeving, of omdat dit praktisch niet altijd mogelijk is: beslissen ze samen over het beslissingsmechanisme dat zal gebruikt worden in hun leefomgeving. Dit beslissingsmechanisme is dan volwaardig wanneer alle betrokkenen akkoord zijn.
Het beslissingsproces gesteund door alle betrokkenen: kan praktisch gebruikt worden voor het beheer van de lokale omgeving. De gevolgen uit deze lokale organisatiestructuren wordt gedragen door alle betrokkenen uit de omgeving. Mocht er geen beslissingsmechanisme gevonden worden waarin individuen en groepen zich in kunnen vinden, dan is decentralisatie van het beheer van de lokale omgeving onvermijdelijk en een waardevol recht. Wanneer organisaties, buurten en/of gemeenschappen decentraliseren: is er meer ruimte voor diverse levenswijzen en ruimte om toekomstgerichte samenwerking op te bouwen tussen de leden van de oude organisatie, buurt en/of gemeenschap. Samenwerking wordt nu opgestart vanuit een positie waaruit beide partijen zich goed bij voelen.
Meer info komt nog ter beschikking
Zelfvoorziening en donatie als basis voor collectieve welvaart
Woningen en leefomgevingen worden zo zelfvoorzienend mogelijk gemaakt zodat ze de mogelijkheid hebben op maximale onafhankelijkheid van elkaar op vlak van levensnoodzakelijke welvaart. Ieder mens heeft recht op een eigen stukje territorium al dan niet collectief beheerd, samen met het recht om alleen of als groep er autonoom van te kunnen leven. Er wordt dus gefocust op de ontwikkeling van woningen en leefomgevingen die alle basisnoden kunnen vervullen. In denser bevolkte gebieden zullen meer functies en systemen in groep beheerd worden waarvan bijvoorbeeld de individuele woningen deel uitmaken van één groot zelfvoorzienend gebouw of construct. Dit omdat er een gebrek aan plaats is om woonst en zelfvoorziening te scheiden.
Binnenin een gemeenschap die zich ontwikkeld in lijn met de Deelta economie, zal de meeste grond uit de omgeving toebehoren aan alle betrokkenen uit die leefomgeving in de vorm van collectief beheerd gemeengoed. Er is nog steeds ruimte voor private grond, alleen is het wenselijk dat het juridisch kader hierover aangepast wordt ten voordele van de rechten van de mens, dier en ecosystemen.
De opbrengsten die voortkomen uit het opvangen van water, genereren van voedsel, de grondstoffen opgewekt uit zelfvoorzienende systemen en productie processen: kan op beslissing van de bewoners geschonken worden aan diverse projecten voor de ontwikkeling van nieuwe tools, systemen of producten die meer welvaart brengen voor alle bewoners van de lokale omgeving. Hetzelfde geldt voor grondstoffen die komen uit collectief beheerd gemeengoed. Een straat, buurt of gemeenschap kan ook beslissen of er automatisch een deel van de opbrengsten af worden gestaan aan ontwikkelende lokale initiatieven. Maar het kan ook evengoed zijn dat uit ieders zelfbepaalde individuele gift van de opbrengsten aan de gemeenschap, het vermogen voor de collectieve ontwikkeling bepaald.
Natuurlijk zal een deel van de opbrengst automatisch gebruikt worden om essentiële systemen waarop de gemeenschap steunt te onderhouden. Er kan ook gefocust worden op het maken van systemen die zo weinig mogelijk onderhoud of vervanging nodig hebben.
Dit in tegenstelling tot een maatschappij die afhankelijk is van winst waardoor het economisch interessant is om producten te maken die gepland zijn om binnen een bepaalde periode stuk te gaan of waarvan frequente herstelling of een nieuw abonnement nodig is zodat later nieuwe aankopen en herhaalde winsten verzekerd zijn.
Net zoals bij het starten van hulpgevende lokale initiatieven, projecten, dienstverlening of het onderhoud van gemeenschapssystemen: wordt er gerekend op de vrijwilligheid van de leden om deze in te vullen. De methode die hier wordt gebruikt omtrent wie welke rol wilt invullen kan verschillen van straat tot straat, buurt tot buurt en gemeenschap tot gemeenschap,…
Zo kan bijvoorbeeld de hulp van iedereen afwisselend of per tijdsperiode eens nodig zijn met alle mogelijke variaties hier op. Het kan ook even goed zijn dat er aantal vaste vrijwilligers zijn die niets liever willen dan de pilaren te zijn van de gemeenschap en zich dagelijks willen inzetten voor uitvoeren van broodnodige taken. Uit deze inzet kunnen er vruchten worden geplukt en wordt ze verdeeld over alle betrokennen. Hierdoor kunnen ze projecten uit de grond stampen die gesteund worden door de giften van de straat, buurt of gemeenschap. Deze projecten kunnen evenementen zijn, onderzoek steunen, een organisatie starten, een nieuw systeem ontwikkelen, …, dat al dan niet waarde kan brengen aan de samenleving.
In deze economie kan geld dus nog steeds aanwezig zijn dat gebruikt kan worden om te handelen bovenop met wat verkregen wordt uit de opbrengst van hun huis, buurt of gemeenschap. Natuurlijk is het doneren van grondstoffen, materiaal, info of hulp voor de toekomst van de samenleving, belangrijker dan dat ruilen hierin kan hebben. Hierbij delen en doneren de leden een deel van hun opbrengsten met het collectief; of met hun buren om hen te helpen in hun eigen onafhankelijke ontwikkeling. Zo is een enkele gemeenschap en/of buurt gebouwd op de onafhankelijkheid van anderen a.d.h.v. zelfvoorzienende systemen en grondstoffen die lokaal verkregen worden uit respectvolle ontginning. In dit model kan de welvaart van één gemeenschap en/of leefomgeving steunen op ontwikkelingen die plaats vinden in de eigen leefomgeving. Hier helpen buurtbewoners elkaar om op welvaartsvlak toekomst gewijs zo onafhankelijk mogelijk van elkaar te kunnen gedijen. Op sociaal vlak zijn ze waarschijnlijk wel diep verbonden. De ontwikkelingen in welvaart komen dan ook uit lokale projecten van die gemeenschap waarvan de kennis, ervaring, systemen en producten gedeeld kunnen worden met alle inwoners van die gemeenschap.
Samenwerking tussen verschillende gemeenschappen
Het wordt nog interessanter wanneer meerdere lokale gemeenschappen uit straten en buurten hun ontwikkelingen, ervaringen en kennis delen met de gemeenschappen uit hun nabije omgeving. Zo brengt de welvaart in één leefomgeving, welvaart in de andere. Net zoals de bewoners uit één buurt elkaar helpen om op welvaartsvlak onafhankelijk te worden van elkaar, kunnen buurten ten opzichte van elkaar hetzelfde doen. In plaats dat handel wordt opgebouwd tussen leefomgevingen waarbij ze materiaal, kennis of hulp verkopen aan elkaar: leren ze elkaar om systemen, grondstoffen en producten zelfstandig te maken en te onderhouden.
In geval dat een gemeenschap toegang heeft tot grondstoffen die een andere gemeenschap niet heeft, kan er nog altijd geruild of gedoneerd worden voor toekomstige samenwerking verder te stimuleren en een hechte samenleving te vormen.
Om mensen, dieren en ecosystemen te kunnen beschermen tegen uitbuiting, destructief gedrag of het schaden van menselijke activiteiten: kunnen leefomgevingen kiezen of ze een aantal regels willen hanteren die hun leefomgeving beschermt voor volgende generaties.
Deze regels kunnen ze dan met verschillende straten, buurten en/of gemeenschappen delen en bespreken. In het vinden van gemeenschappelijke regels afgestemd op gedeelde waarden: kan een vertrouwelijke samenwerking worden opgebouwd waarbij producten, systemen, kennis en ervaring met elkaar gedeeld worden; waarbij deze niet worden gebruikt voor handelingen die de omgeving, hun zelf of anderen kan schaden.
Uit samenwerking tussen verschillende gemeenschappen kan a.d.h.v. gemeenschappelijke waarden: gemeenschap – samenwerking opgestart worden voor het maken en onderhouden van infrastructuur tussen verschillende gemeenschappen. Dit kan gaan over het aanleggen wegen, bescherming en onderhoud van natuurgebied, het opstellen van de regelgeving tussen de gemeenschappen. Verder kunnen er projecten of organisatiestructuren ontwikkeld worden vanuit meerdere gemeenschappen die een overkoepelende werking hebben. Zo kunnen enorme systemen die vandaag in onze samenleving beheerd worden door multinationals, ook beheerd worden door gemeenschappen zelf en dit van onderuit. Hetzelfde geldt dan ook voor beslissingsstructuren die mogelijks op overkoepelende niveaus opgebouwd worden en ondersteund worden door de toestemming van alle betrokkenen.
Regionale gemeenschapssamenwerking
De structuur van hoe een gemeenschap of meerdere gemeenschappen/leefomgevingen samenwerken, kan doorgetrokken worden naar gehele gebieden. Men kan de politieke top-down infrastructuur van de huidige samenleving nemen en stapsgewijs in laten vullen met deze bottom-up structuur. De mogelijkheden zijn eindeloos wanneer de economie ervoor mee wordt opgebouwd. Er is ook geen nood aan overkoepelende machtige instanties die de economie beheren van bovenuit. Elk handelspunt binnen de economie is autonoom en regeert zichzelf en leeft niet uit het ontnemen van de welvaart van de ander; ook niet voor meer macht, eigen voordeel of uit noodzaak om schulden te kunnen betalen.
Realisatie van de Deelta economie
Utopische Commons Licentie (Deelta licentie)
Vzw Deelta ontwikkelt de mechanismen die de mogelijkheid bieden om onze huidige economie klaar te maken voor de transformatie naar de Deelta economie. Omdat de Deelta economie steunt op diensten, systemen en producten waarvan we willen dat ze niet gebruikt worden voor het vervuilen, uitbuiten of schaden van mensen, dieren en ecosystemen: maken we gebruik maken van een licentie waaronder deze diensten, producten en systemen beschermd worden.
Deze licentie is de fundamentele pilaar waarop de transformatie steunt omdat a.d.h.v. auteursrechten: werken, systemen en producten kunnen worden uitgegeven waarin bovenstaande voorwaarden zijn ingebracht. Aangezien in onze huidige samenleving de rechten van de mens, dier en ecosystemen niet is opgenomen in de wetgeving: bieden licenties en auteursrechten een alternatieve weg om een juridisch kader te bouwen dat beschermd wordt door de wetgeving rond auteursrechten.
Doordat lokale initiatieven producten en systemen kunnen uitbrengen onder onze licentie in plaats van onder het publieke licentievrije domein: kan het gebruik en de werking van deze alleen gelden wanneer ze de opgenomen rechten in onze licentie niet schenden. Dit omdat het licentievrije domein mensenrechten, dierenrechten en rechten van ecosystemen niet beschermt. Door producten en systemen te bouwen die voldoen aan onze licentie en de rechten die hierin worden opgenomen: bouwt men stap voor stap aan een alternatieve, solidaire en duurzame economie.
Meer info komt nog ter beschikking
Onze beweging als voedingsbodem voor de Utopische deeleconomie
Deelta stelt onze beweging voor en vzw Deelta is de organisatie achter de beweging. Deelta stelt een voedingsbodem voor gemaakt voor de groei van de initiatieven en organisaties die lid zijn. Deze verschillende initiatieven, organisaties en individuen zetten zich in voor elkaars groei. Onze organisatie helpt hulpzoekende organisaties te verbinden met hulpgevende organisaties. De hulpzoekende initiatieven leren uit de ervaringen die al ontwikkelde organisaties hebben vergaard. In onze beweging kunnen de hulpgevende organisaties: de hulpzoekende organisaties steunen met kennis, diensten, tools of donaties.
Alle diensten, tools, handelingen en donaties zijn ook altijd gratis en bestaan alleen tussen de leden van onze beweging. Dit omdat onze beweging een bubbel voorstelt binnenin de samenleving die gebouwd is in harmonie met de natuur voor de bescherming ervan. Heel onze beweging en alle werken, producten die erin worden geproduceerd: zijn uitgegeven onder onze eigen licentie die de rechten van de mensen, dieren en ecosystemen uitbreidt en beschermt tegen misbruik. Zo is het doel van deze bubbel om structuren, diensten en systemen die zich bevinden in de huidige samenleving: te vervangen door alternatieve structuren, diensten en systemen die wel gemaakt zijn om alle mensen, dieren en ecosystemen te bevoordelen.
Tegelijk zijn onze diensten en tools die we gratis ontwikkelen en ter beschikking stellen, samen met de samenwerking die we met lokale initiatieven en overheidsinstanties aangaan: de start voor de opbouw van de Utopische deeleconomie. Alle projecten, partners en samenwerkingsverbanden binnen onze gemeenschap: creëren welvaart vrij van autoriteit, commercialiteit en afhankelijkheid van de markt. Samen bouwen we aan een inclusieve, toegankelijke en duurzame economie vrij van obligaties of uitbuiting.
Verduidelijkingen
1. Commons of gemeengoed zijn hulpbronnen zoals grondstoffen, lucht, ruimte, kennis, gereedschap, producten of werken die toebehoren aan alle leden van een gemeenschap of samenleving. Niet – commercieel, collectief beheerd gemeengoed: verwijst naar een specifieke vorm van commons die zoals hiernet vermeld vrij zijn van commercieel gebruik of commerciële doeleinden. Verder dienen deze specifieke commons samen worden beheerd met alle betrokkenen of door een kleinere groep mensen, maar met toelating van alle betrokkennen hierin. De hulpbronnen kunnen geen privé-eigendom tenzij ze collectief beheerd worden door alle betrokkenen uit die leefomgeving.