Oprichting buurtorganisaties
Van lokale participatie naar buurtorganisatie
In onze huidige samenleving kan het wel eens een serieuze uitdaging worden om onze buren bij elkaar te brengen en samen te werken in het vormen van een hechte buurt. Sterker nog, de afhankelijkheid van de globale markt en het verschil in de koopkracht van elk gezin, creëert vaak muren of barrières tussen de bewoners van een buurt. Het gevoel van machteloosheid in het trachten te bekomen van een gelijkwaardig aandeel in de welvaart van de maatschappij: maakt een voedingsbodem voor isolatie, verdeling en een idee van klasse of waardeverschillen tussen mensen. Door de complexiteit van dit diepgeworteld en overkoepelend maatschappelijk probleem: worden vaak diverse individuen, groeperingen of volkeren, gezien als minderwaardig of de oorzaak van maatschappelijke of buurtproblemen. Dit heeft als gevolg dat mensen elkaar kunnen beschuldigen, afwijzen en benadelen: wat ruimte voor verdraagzaamheid, respect en samenwerking teniet doet.
Op dit moment dragen we allemaal sociale en maatschappelijke lasten mee waarover we geen zeggenschap hebben. Een gebrek aan bindende inbreng en recht op autonomie, met een gebrek aan een eerlijk aandeel in de welvaart uit de samenleving op lokaal niveau: vormen al snel de voeding voor een uitgebuit bestaan.
Ondanks deze obstakels zijn er nog mensen die het voortouw nemen voor hun buurt. Ze vormen al snel de noodzakelijke pilaren voor het zetten van de eerste stappen richting een verbonden buurt.
Isolatie, verdeeldheid en afkeer zijn diepgewortelde sociale problemen. Vaak hebben vooroordelen, ideologische, religieuze of dogmatische overtuigingen een sterke invloed hier op.
Om het stigma tussen buren en buurten te doorbreken, gaan we actief op zoek naar gemotiveerde mensen die hun straat, buurt of gemeente meer verbonden en solidair willen maken. Hierin is het essentieel dat inwoners gelijkwaardig worden behandeld en gestimuleerd worden om mee te participeren met het vormgeven van de buurt.
Onze organisatie focust zich dan ook op het zoeken en bereiken van deze helden. We staan te springen om hen te ondersteunen in het initiatief dat ze ondernemen voor hun buurt. Ze kunnen alle hulp gebruiken om hun inclusieve projecten te laten bloeien. Hiervoor is bijkomende participatie uit de buurt dan ook meer dan welkom. Wanneer een klein groepje buurtbewoners samen een buurtinitiatief opricht voor het belang van de buurt, dan zullen er vanzelf buurtbewoners aangespoord worden om te engageren in hun verhaal. Natuurlijk kunnen deze initiatieven al snel hun kracht verliezen als er geen actief organiserend medium is die deze impulsieve initiatieven blijft voeden. We adviseren en helpen geëngageerde buurtbewoners dan ook in het oprichten en onderhouden van hun buurtorganisatie.
Onze organisatie adviseert, begeleid en geeft ondersteuning bij het oprichten van buurtorganisaties en andere lokale initiatieven. Verder ontwikkelen we tools voor de ontwikkeling van hun organisatie en de activiteiten die ze organiseren. Buurtorganisaties hebben als doel mensen uit de buurt met elkaar te verbinden. Ze worden gevormd door lokale participatie in nood aan verbinding en welzijn. Buurtparticipatie is dan ook de katalysator naar een collectief verbonden samenleving.
Buurt-organisatiewerking
In het algemeen zitten in buurtorganisaties de mensen die het meest begaan zijn met de buurt. Ze hebben het beste met elkaar voor en werken samen aan een aangename en verbonden buurt. Om deze redenen kunnen buurtbewoners vaak met hun problemen of ideeën bij hen terecht. Deze mensen kennen dan ook hun buurt op hun duim en zijn op hoogte van de lokale problematiek die er heerst. Dit maakt hen dan ook geschikt om het voortouw te nemen in het aanpakken van lokale problematiek en het zoeken naar een oplossing die ten voordele is van heel de buurt. Mensen die in de buurt wonen maar hun omgeving niet zo goed kennen, kunnen ook nog altijd zeer belangrijke inbreng hebben. Wij vinden het dan ook zeer belangrijk om deze mensen erbij te betrekken.
Geëngageerde buurtbewoners kunnen ook verschillende buurtactiviteiten organiseren waarvan iedereen uit de buurt welkom is. Het is noodzakelijk dat iedereen uit de buurt wordt uitgenodigd en zich ook thuis kan voelen op deze buurtactiviteiten.
Het is dus zeker niet de bedoeling dat een buurtorganisatie activiteiten organiseert waarbij niet iedereen uit de buurt aanwezig mag zijn. Dit zou verdeling kunnen zaaien tussen de buurtbewoners en verdere privatisering van de buurt in handen werken. Ook kan dit het startpunt zijn voor de verwaarlozing van het recht op de directe leefomgeving van buurtbewoners.
Sommige buurtorganisaties bezitten al een buurthuis. Een buurthuis vormt het centrum van de buurt en brengt jong en oud samen. Iedereen is hier ook welkom en mensen uit de buurt springen dan ook af en toe is binnen om eens een babbeltje te slaan met de andere buurtbewoners.
De buurtactiviteiten die deze buurtorganisaties organiseren zijn buurtevenementen, buurtprojecten en buurtraden. Niet alleen worden hier buurtbewoners gestimuleerd zich te verbinden met elkaar, ze zorgen er ook voor dat buurtbewoners samen kunnen werken in het vormen van hun buurt.
Buurtraden & samen beslissen
Wat stellen we voor?
Buurtraden zijn de ideale plekken waar de ideeën van bewoners thuisgebracht worden. Eenmaal het idee wordt gedragen vormt dit de start van projecten en andere buurtactiviteiten. Niet alleen zijn buurtraden belangrijk voor het organiseren van buurtactiviteiten, ze zijn ook de eerste stap in het ontwikkelen van meer inclusie, welzijn en participatie in de directe leefomgeving.
In buurtraden kunnen de geëngageerde buurtbewoners hun ideeën op tafel leggen en samen te werk gaan om oplossingen te vinden op bepaalde buurtproblemen. De buurtbewoners presenteren hun ideeën, bespreken deze en bouwen er op verder. Als de meningen verdeeld zijn, kan er altijd over gepraat worden tot wanneer iedereen elkaars mening wordt begrepen en er een overeenkomst tussen hen gevormd kan worden. Het verenigen van hun verschillen a.d.h.v. het gemeenschappelijk belang is dan ook het motto; wanneer deze het individueel belang niet verwaarloost. Wanneer de meningen verdeeld blijven kan er nog altijd gestemd worden. Voor ons is het nog steeds noodzakelijk om rekening te houden met de minderheid anders zal dit leiden tot verdere verdeling van de buurtorganisatie en mogelijks de buurt.
Vooraleer men beslissingen uit een buurtorganisatie of buurtinitiatief wil doorvoeren in de buurt, dient er eerst en vooral met alle betrokkenen duidelijke afspraken worden gemaakt omtrent hoe er samen beslist wordt. Vooraleer een buurt, straat, of buurtorganisatie overgaat tot het nemen van beslissingen: dienen best alle betrokkenen zich akkoord te verklaren met de manier waarop er beslist wordt. Zo voorkomt men weer dat de meerderheidsgroep, de minderheidsgroep niet kan benadelen.
Ingeval men beslist te werken met referenda: kan het soms moeilijk zijn om alle betrokkenen het lokale referendum te laten tekenen. Om referenda praktisch te houden kunnen ze:
● gedeeld worden via e-mail of een andere communicatie applicatie;
● stemmingen over het referenda organiseren op een lokale en toegankelijke plek;
●in geval er buurtbewoners zijn die weinig technologie kennis hebben of zich niet makkelijk verplaatsen: kunnen de organisatorische buurtbewoners het referendum opsturen, brengen en getekend ophalen bij deze bewoners.
In buurtraden wordt er samen gebrainstormd over buurtevenementen, afspraken en projecten. Vervolgens worden voorstellen vertaald in een buurt referendum zodat alle buurtbewoners de kans hebben om mee te stemmen. Buiten het stemmen worden buurtbewoners ook gevraagd om op te komen voor hun mening en mee te werken aan een oplossing die voor hen en de andere buurtbewoners passen.
Het is enorm belangrijk dat alle buurtbewoners mee kunnen beslissen over het vormgeven van hun buurt. Natuurlijk is het nog belangrijker dat er ook wordt geluisterd naar wat ze over het initiatief of referenda kwijt willen. Zo kunnen de voorstellen van de buurtorganisatie onder de loep worden genomen en kunnen deze geverifieerd, gewijzigd of verworpen worden. De buurtorganisatie kan deze feedback gebruiken om mogelijks een beter voorstel te formuleren die de noden van de buurtbewoners beter weerspiegeld. Dit brengt ons dan ook een stap dichter in het realiseren van onze collectieve noden.
Holocratie en Commons
We maken geëngageerde buurtbewoners wegwijs met een alternatieve bottom-up organisatiestructuur die we zelf als organisatie toepassen, namelijk holocratie.
Holocratie is een gedecentraliseerde bestuur en beheer methode*1*.
Verder leren we hen over de waarde van commons:
Commons of gemeengoed zijn culturele of natuurlijke grondstoffen die voor elk lid van de samenleving beschikbaar zijn.
We vinden het gebruik van de holocratische organisatiestructuur en focus op de creatie en behoud van gemeengoed, fundamenteel voor het oprichten van een gezonde buurtorganisatie.
Hieruit creëren we een beweging waarvan de leden zich inzetten voor het realiseren en beschermen van ieders recht op inbreng in zijn eigen buurt. Alsook is het minstens even belangrijk dat buurtbewoners het recht hebben om mee te genieten van de activiteiten die plaatsvinden in de buurt en de grondstoffen, producten en waarde die de omgeving en buurtprojecten genereren.
Vzw Deelta ondersteunt lokale initiatieven en adviseert hen over de verschillende stemmingsmethoden die de collectieve wil van hun buurt beter representeert in tegenstelling tot bijvoorbeeld meerderheidsstemming. Dit is enorm relevant wanneer unanimiteit niet mogelijk is.
Ondersteuning van het lokaal bestuur
In het vormgeven van de buurt kan een gezonde samenwerking met het lokaal bestuur essentieel zijn. Niet alleen kunnen ze een beslissende rol hebben over de legaliteit van een buurtactiviteit. Ze spelen ook een belangrijke in het financieren, helpen of steunen van de activiteiten die worden ontwikkeld vanuit de buurt. Een gezonde samenwerking met het lokaal bestuur vormt dan ook de laatste stap om bindende inbreng en meer welzijn in de buurt te realiseren. Zij bepalen deels over de legaliteit van de beslissingen die buurtbewoners nemen bijvoorbeeld omtrent het zelf bepalen van de sociale en maatschappelijke lasten die ze willen dragen.
Meer info komt nog ter beschikking
Wil je zelf een buurtinitiatief of organisatie opstarten in jouw buurt? Zoek je ondersteuning, hulp of wil je zich verbinden met onze beweging?
Verduidelijkingen
1. Holocratie is een besturingsmodel voor organisaties. Het model neemt afstand van het traditionele top-down management en verdeelt autoriteit over alle medewerkers in de organisatie. Uitgangspunt is dat zo een organisatie door de dynamische en transparante structuur in staat is zichzelf voortdurend bij te sturen. Holocratische organisaties werken met een organische en platte structuur van “cirkels” (teams). Hierin vervult iedereen zijn eigen unieke “rol” met duidelijke gedefinieerde verantwoordelijkheden. Iedere medewerker is “manager” van zijn eigen rol en draagt de volledige verantwoordelijkheid voor het functioneren hiervan.