Ontwikkeling vzw Deelta
Basiswerking vzw Deelta
Vzw Deelta is een bottom-up commons organisatie die zuiver vanuit vrijwilligerswerk werd opgericht. Als organisatie werken we aan de transformatie naar een duurzame en solidaire samenleving. Steunend op vrijwilligers bouwen we een hulpgevend platform uit. Dit platform heeft als doel een groot aantal noodzakelijke diensten te kunnen verlenen aan alle leden in onze beweging. We werken aan nieuwe diensten en tools die lokale initiatieven kunnen gebruiken in het vormgeven van hun leefomgeving in samenspraak met alle bewoners.
Meer info komt nog ter beschikking
We onderzoeken de impact die onze huidige maatschappij heeft op het welzijn van mens en natuur. Door ons te focussen in de lokale en internationale welzijnsproblematiek, die verder komt uit de werkingsmechanismen van de globale economie: creëren we innovatieve oplossingen die gerealiseerd worden van onderuit op lokaal niveau; en die toch een overkoepelende impact kunnen hebben. Dit onderzoek is ondertussen afgelopen. Dit onderzoek werd gevoerd door Siebren Bellemans: en is volledig omgezet tot een boek en te vinden op onderstaande link:
Klik hier om toegang te hebben tot het boek
Als organisatie willen we een voedingsbodem uitbouwen die leven geeft aan samenwerking tussen diverse gemotiveerden uit eigen en andere leefomgevingen. Het doel hiervan is om meer welzijn, verbinding, inclusie, welvaart en duurzaamheid onder alle betrokkenen thuis te brengen; en dit in harmonie met de natuur. We stimuleren geëngageerde mensen om het roer in eigen handen te nemen, en zelf gratis en lokale diensten te ontwikkelen die de levenskwaliteit van de inwoners uit hun leefomgeving stimuleren. Het ter beschikking stellen van gratis diensten voor elkaar, is een zuivere vorm van solidariteit. We focussen ons als organisatie om straten, buurten, gemeenschappen en leefomgevingen: te helpen in onafhankelijke economische ontwikkeling, zodat hun solidariteit niet hoeft te leiden onder hedendaagse financiële lasten.
Onze algemene diensten en tools
Uit onze basiswerking stellen we een aantal gratis diensten en tools ter beschikking die geëngageerde lokale initiatieven ondersteunen: om samen een draagvlak te vormen voor de belangen van mens en natuur. Al onze diensten en tools zijn gratis en worden op deze pagina weergegeven.
Verlies recht op directe leefomgeving
Door een gebrek aan publieke gronden en de toename in de privatisatie van publieke gronden: wordt de mens des te meer gescheiden van zijn directe omgeving (bronnen). Door de verkoop van deze gronden verliezen we per verkoop: alsmaar meer het recht op betreding en benutting van onze directe leefomgeving. Dit kan een probleem worden voor een samenleving waarin op zich al bijna alle ruimten geprivatiseerd zijn. Hierin bepaald de financiële status van de mensen mee het recht op toetreding en benutting van essentiële leefruimte in de omgeving waarin ze leven.
Dit is natuurlijk hallucinant, en nog meer voor mensen die een minder voordelige financiële situatie hebben. Door privatisatie van publieke gronden verliezen ze niet alleen het recht op de omgeving waarin ze leven. Ze kunnen er ook niets aan doen aangezien ze niet over de financiën beschikken om hun situatie te veranderen. Niet alleen mensen met een financieel nadelige situatie vallen uit de boot: ook de natuur die voor het leven op aarde zorgt lijdt eronder.
Zo verdwijnt er elk jaar meer openbare ruimte voor commerciële doeleinden die weinig tot niets van levenswaarde bieden aan mens en natuur (bronnen). Anderzijds worden de gronden die niet in bezit zijn van industrieën: vervuild door producten of de productiewijze van deze (bronnen). Deze situaties dragen hun steentje dan ook weer bij aan de tragedie van de meent*1* (bronnen).
Overheidsinstanties zijn nationaal en internationaal de hoofdverantwoordelijke in het verkopen van openbare ruimte. Dit zorgt ervoor dat het verlies van publieke grond dan ook in een versnellingsproces zit. Publieke grond kan gecreëerd, gekocht en verkocht worden door het lokaal bestuur. Welke van deze de overhand heeft, hangt af van de verkozen partijen en partijleden. Hoe dan ook zorgt dit ervoor dat maar een klein groepje mensen beslist over het gebruik van essentiële ruimte die toebehoort aan een heel grote groep mensen. De aanwezigheid van publieke gronden, het behoud ervan, en het zorg dragen voor deze: zijn dan ook essentieel voor een gezonde leefomgeving.
Het aankopen van private grond door onze vzw
Om deze redenen beginnen we zelf met het opkopen van gronden met als doel deze vrij te geven als collectief beheerd gemeengoed *2*. Heel kort houdt dit in dat onze organisatie kortstondig deze grond in bezit zal hebben om deze vervolgens te schenken aan lokale initiatieven onder specifieke voorwaarden. Het is dus niet de bedoeling dat Deelta grootgrondbezitter wordt. In tegendeel: vzw Deelta zal meestal geen enkele grond of vastgoed in bezit hebben.
In principe vanuit een juridisch standpunt: geven we aan alle lokale mensen het recht om mede eigenaar van het gemeengoed te worden. Dit wordt gerealiseerd door de voorwaarden die vzw Deelta toekent aan de schenking van het gemeengoed. Zo komen mensen uit de buurt van het gemeengoed enkel in aanmerking wanneer ze:
- een inclusieve vereniging zonder winst oprichten met het UC – organisatiemodel opgenomen in hun statuten;
- in contract gaan met gelijkaardige vzw’s die ook het UC – organisatiemodel in hun statuten hebben en zelf gemeengoed beheren.
Dit organisatiemodel is uitgewerkt in het boek “Van geldheerschappij naar sociaal anarchisme“: dat gepubliceerd is op onze website. Dit model dient als fundamentele basis waaruit lokale organisaties dienen opgebouwd te worden: om het gemeengoed te beschermen en toegangelijk te houden voor toekomstige generaties. In het boek vind je alle info over dit model, maar ook over het soort contract dat lokale verenigingen aan zouden moeten gaan, om de bescherming en de toekomst van het gemeengoed te realiseren.
Recht op gebruik van de nieuwe openbare grond
Natuurlijk zullen alleen de mensen die in de buurt van het gemeengoed leven: het recht hebben om lid te worden van de verenigingen die het lokale gemeengoed beheren. De inwoners uit de buurt beslissen samen over de toekomst van het gemeengoed. Vanzelfsprekend zal de functie die het gemeengoed krijgt in lijn liggen met het gemeenschappelijk belang van die leefomgeving. Dit kan bijv. natuurgebied, groentetuinen zijn, woonplaats inhouden voor de financieel benadeelde lokale bewoners,… Om meer zekerheid te hebben in het gemeenschappelijk voordelig gebruik: kopen en schenken we gronden in leefomgevingen waar een lokale organisatie actief is en waarvan deze aangesloten is aan onze beweging.
Samen kunnen de meest geëngageerde bewoners in hun leefomgeving polsen welk nut hun mede buurtbewoners aan deze gronden willen toekennen. Wanneer dit gaat over de ontwikkeling van zelfvoorzienende systemen of projecten: dan bouwen ze aan een omgeving die hun voorziet van de nodige grondstoffen om hun basisnoden gratis te vervullen.
Door de steun van hulpgevende organisaties en door gebruik te maken van de tools die we voor hen ontwikkelen: wordt de opbouw van zelfvoorzienende projecten al een stuk realistischer. Bij het volbrengen van dit soort projecten: trachten ze stapsgewijs de maatschappelijke lasten van heel de leefomgeving af te bouwen.
Voor het opkopen van gronden met onze vzw is er wel kapitaal nodig. Aangezien er geen commerciële diensten verbonden zijn aan onze organisatie: kunnen er ook geen inkomsten hieruit gegenereerd worden. Dit wil zeggen dat het succes achter dit initiatief volledig afhangt van de steun die we ontvangen. Echter kunnen individuen, groepen en/of buurtbewoners: zelf beslissen om uit eigen kapitaal dergelijk gemeengoed te creëren. Wij helpen hen graag een handje met het realiseren van hun project.
Transparantie van vzw Deelta omtrent donaties
Als vzw Deelta schenkingen ontvangt: dan zullen deze enkel worden gebruikt om vastgoed vrij te geven aan lokale organisaties voor de transformatie tot gemeengoed. De schenkingen die we ontvangen zullen worden opgeteld aan het totale saldo die deze vzw op dat moment zal bezitten.
Alle donaties zullen op onze website anoniem worden weergegeven, tenzij de donateur zijn naam publiekelijk wilt weergeven op onze website. Voor ons is het belangrijk dat alle informatie rond aankopen of uitgaven van onze organisatie: volledig en duidelijk wordt weergegeven. Elk jaar publiceren we de jaarrekening van onze vzw op de website.
Ondersteuning van lokale besturen
Wanneer de samenwerking tussen het lokaal bestuur en de buurtbewoners optimaal is: dan kan het lokaal bestuur de activiteiten en projecten ondersteunen die worden georganisseerd door lokale initiatieven die het gemeengoed beheren. Echter zal de vereniging nog steeds patrimoniumtaksen dienen te betalen op het bezit van de grond. Dit ketend hen dan ook aan de afhankelijkheid van fiat – geld.
Lokale besturen kunnen helpen met de onderhandeling tussen deze lokale initiatieven en de FOD – financiën op te starten: om patrimoniumtaksen voor deze publieke gronden af te schaffen. Het afschaffen van deze kosten is dan ook noodzakelijk om een leefomgeving de mogelijkheid te bieden tot volledige financiële onafhankelijke ontwikkeling. Dit is enkel realiseerbaar wanneer de jaarlijkse gemeentebelasting ook wordt afgeschaft: wat rechtvaardig is voor mensen die enkel leven van wat dit gemeengoed genereerd, en dus niet participeren in de huidige economie van de maatschappij. Deze methode vergt nog steeds de betaling van notariskosten en registratiekosten: voor het opmaken van de notariële akte van het gemeengoed, en de kosten die de overheid verbindt met het opkopen van vastgoed. Een zeer goede samenwerking met de overheid en lokale besturen: kan mogelijks ooit de weg maken naar de kosteloze omzetting van privaat goed tot collectief beheerd gemeengoed.
Vzw Deelta en het beheer van gemeengoed
Deelta zet zich in tegen de verkoop van publieke grond aan de privé sector. We adviseren overheidsinstanties om deze gronden ter beschikking te stellen aan lokale initiatieven uit onze beweging. Op dit moment hebben overheidsinstanties nog altijd volledige zeggenschap over de toekomst van onze collectieve gronden. De laatste jaren worden publieke gronden vanuit deze instanties verkocht voor extra investeringskapitaal. Het lijkt erop dat deze gronden dan toch niet zo voorbestemd zijn om collectief bezit van alle mensen te blijven. Om deze redenen bouwen we aan een legale structuur waarin we private grond weer tot gemeengoed kunnen maken, en waarin de nabije inwoners samen beslissen over de toekomst van deze openbare gronden.
In de publicatie van het boek “Van geldheerschappij naar sociaal anarchisme” op onze website, beschreef Siebren Bellemans hoe we vanuit de huidige wetgeving: gemeengoed kunnen creëren dat beschermt blijft als gemeengoed voor komende generaties, en dus niet meer verhuurt of verkocht kan worden. Alle betrokkenen hebben toegang tot dit gemeengoed, en beschikken over gelijkwaardig beslissingsrecht om er samen over te beslissen. Dit gemeengoed wordt dus collectief beheerd door alle betrokkenen.
In dit boek werd een juridisch kader uitgewerkt dat de oprichters van dit gemeengoed beschermen tegen misbruik en alle mogelijkheid op free -riding. De oprichting van overkoepelende organisaties met als taak om dergelijke gemeengoeden te beschermen: is dan ook essentieel. Deze overkoepelende organisaties zouden de volgende taken hebben:
- Utopische Commons Licentie beschermen;
- het specifieke organisatiemodel te beschermen dat gebruikt wordt door de lokale organisaties die het gemeengoed beheren;
- de notariële akte van dergelijke gemeengoederen te beschermen.
Deze documenten spelen een crusiale rol in het realiseren van een soort gemeengoed dat de rechten van mensen, dieren en ecosystemen beschermt. Het garandeert duurzaam gebruik van dit vastgoed en zorgt ervoor dat de productie van middelen, het gebruik en de verwerking ervan: enkel is toegelaten onder methoden die de leefomgeving niet kunnen schaden, maar juist zuiveren. Dit gemeengoed is dus niet zomaar gemeengoed. We noemen het: utopisch gemeengoed*3*.
Vzw Deelta zal in tussentijd de Utopische Commons Licentie beschermen en meehelpen aan de oprichting van dergelijke overkoepelende organisaties. Verder zoeken we naar kapitaal a.d.h.v. donaties en schenkingen: om privaat goed om te zetten naar utopisch gemeengoed.
Verduidelijkingen
1. De tragedie van de meent (tragedy of the commons) is een situatie waarin het streven naar maximale opbrengst van individuen niet tot collectieve welvaart leidt zoals door het economisch effect van de onzichtbare hand verwacht zou worden. De opbrengst gaat daarbij naar het individu, terwijl de kosten als externaliteit gedragen worden door het collectief. Als ieder individu het eigen belang voor laat gaan boven het voorkomen van een negatief effect voor het algemeen belang, kan dit leiden tot overexploitatie en onderbenutting. Dit gevolg van collectief handelen heeft grote implicaties voor onder andere milieubeheer.
2. Commons of gemeengoed zijn hulpbronnen zoals grondstoffen, lucht, ruimte, kennis, gereedschap, producten of werken die toebehoren aan alle leden van een gemeenschap of samenleving. Niet – commercieel, collectief beheerd gemeengoed: verwijst naar een specifieke vorm van commons die zoals hiernet vermeld vrij zijn van commercieel gebruik of commerciële doeleinden. Verder dienen deze specifieke commons samen worden beheerd met alle betrokkenen of door een kleinere groep mensen, maar met toelating van alle betrokkennen hierin. De hulpbronnen kunnen geen privé-eigendom tenzij ze collectief beheerd worden door alle betrokkenen uit die leefomgeving.
3. Utopisch gemeengoed: Onverkoopbare, onverhuurbare en onbelastbare commons (gemeengoed) die collectief beheerd worden en waarvan hun gebruik of productie de rechten van mensen, dieren en ecosystemen niet mogen schenden, die opgenomen zijn in de Utopische Commons Licentie.